Oncologische voetzorg
Mogelijke klachten:
- Handvoet syndroom
- Neuropathie en zenuwpijnen
- Droge huid met of zonder schilfering en vervelling
- Pijnlijke nagels
- Loslatende nagels
- Overmatige eeltvorming
- Kloven
Hand- voetsyndroom
Hand- voetsyndroom ook wel eens palmoplantar erythrodysesthesia syndrome of acraal erytheem genoemd. Dat zich kenmerkt door:
- Een tintelend gevoel in handen en voeten
- Roodheid
- Oedeem
- Pijn
- Jeuk
- Blaarvorming
De oorzaak is niet geheel bekend, maar men vermoed dat het ontstaat door dat er kleine hoeveelheden chemotherapie uit de capillairen (kleine bloedvaatjes) lekken en het omliggende weefsel beschadigen. De chemotherapie stapelt zich ook op in de vele zweetklieren in de handpalmen en op de voetzolen. Via de zweetklieren komt de chemotherapie in de bovenste huidlagen en zorgt daar voor ontstekingsreacties. Het hand-voetsyndroom kan zeer pijnlijk zijn en het dagelijkse leven negatief beïnvloeden. Als de chemotherapie gestaakt wordt verdwijnen de klachten meestal na 2 tot 4 weken.
Neuropathie en zenuwpijnen
Als gevolg van chemotherapie kan ook neuropathie (zenuwpijn) in de voeten ontstaan. Dit komt doordat de chemotherapie de gevoelszenuwen beschadigen of omdat zenuwen in de knel komen doordat er een tumor op drukt.
Face 1 begint met tintelingen of doof gevoel in voeten of handen.
Face2 kunnen pijnscheuten ontstaan door onschuldige prikkels (aanraking of koude), de pijn wordt beschreven als gevoel van lopen op watten, speldenprikken of mieren voelen kruipen over de huid.
Face 3 kan de fijne motoriek verstoord geraken, krachtverlies in handen en voeten en men is vlugger uit balans.
Face 4 uiteindelijk kan het lopen ook moeilijker door de doofheid en pijnklachten.
Hoe ontstaat de neuropathie en zenuwpijnen?
Het begint meestal met tintelingen en doof gevoel en soms pijnscheuten.
Vooral in de handen en de voeten, want de zenuwuiteinden raken eerst beschadigd.
Algemeen gaat het om een beschadiging van de zenuwen waardoor spontane pijnprikkels ontstaan.
Een soort van overgevoeligheid.
Welke soorten geneesmiddelen of chemotherapie kunnen zenuwpijn veroorzaken?
Cytostatica kunnen zenuwpijnen veroorzaken o.a.
platinumderivaten (cisplatin, oxaliplatin, carboplatin), taxanen (docetaxel, paclitaxel), vincristine, epothilonen (ixabepilone), bortezomib, thalidomide en lenalidomide.
Deze kunnen gebruikt worden bij:
longkanker, blaaskanker, hoofd/halskanker, darmkanker, borstkanker en prostaat kanker.
Tips voor de voetzorg en verlichting van de zenuwpijnen:
- Koude kompressen aanbrengen indien het een afkoelend effect moet hebben.
- Onder stromend koel water houden, dit dempt de prikkelgeleiding en geeft vaak minder klachten van jeuk en pijnsensaties.
- Warmte kan ook prettig aanvoelen, gebruik een kersenpittenzak LET OP! Niet te warm want door de neuropathie kan je de warmte moeilijk inschatten.
- Schudden of bewegen van de voeden of handen
- Zacht masseren (zonder kracht en altijd richting het hart) of rustig wrijven kan prettig zijn. Enkele minuten is vaak voldoende om de hersenen eventjes een andere prikkel te geven.
- Een zachte zool kan verlichting geven aan de voeten wanneer deze gevoelig zijn tijden het wandelen.
- Vermijd blootstelling aan heel koud of heet water. Douche kort en met lauw water.
- Gebruik een milde, vochtinbrengende, ongeparfumeerde douchegel of doucheolie. Vb. HFL douchegel (wij kunnen u hierbij helpen)
- Gebruik een zalf die de huid vet houdt zodat her schilferen minder wordt Vb. Pedibaehr natuurlijke voetcrème (wij kunnen u hierbij helpen)
- Bijt geen nagels
- Verzorg je nagels met een natuurlijke olie om de conditie van de nagel niet te vlug te beschadigen
- Zorg voor goed passende sokken en schoenen
- Draag zachte, schok dempende steunzolen voor een prettig gevoel aan de oppervlakte en voor stabieler te gaan wandelen.
- Maak gebruik van therapiesokken… Deze zijn voorzien van een gel laag met minerale olie. De minerale olie heeft gunstig effect op de huid, zorgt voor rehydratatie en maakt de huid weerbaarder en elastischer. Het helpt bij het herstel van wondjes, kloven en blaren. Druk en wrijving word opgevangen door de gel laag die als een tweede huid vastplakt aan de huid.
- Warme sokken of handschoenen
- Een goede nachtrust is belangrijk want vermoeidheid maakt het erger
